Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej - Narodowe Centrum Nauki odstępuje od wymogu publikowania wyłącznie w otwartym dostępie

Od 26 czerwca 2025 r. w raportach będzie można uwzględniać również artykuły opublikowane w modelu tradycyjnym, tzw. zamkniętym. Zmiany obejmują zarówno nowe konkursy – które zostaną ogłoszone we wrześniu br. – jak i trwające już projekty, i dotyczą publikacji naukowych oraz danych badawczych.

Najważniejsze zmiany:

1. Dopuszcza się publikowanie zarówno w modelu otwartym (Open Access), jak i w zamkniętym (tj. w tradycyjnych czasopismach subskrypcyjnych).
2. Wszystkie trzy ścieżki publikacyjne uznaje się za równorzędne, przy czym w ścieżce 2 dopuszcza się możliwość publikowania w czasopismach subskrypcyjnych lub hybrydowych. Rekomenduje się, by autorzy udostępnili wersję pracy (np. preprint lub AAM) w otwartym repozytorium zarejestrowanym w bazie OpenDOAR. Brak zdeponowania preprintu lub AAM w takim repozytorium nie wpłynie na akceptację i rozliczenie projektu.
3. Dopuszcza się dwa modele publikacyjne dla monografii oraz rozdziałów książek i recenzowanych utworów zebranych w otwartym dostępie:
   1. złoty dostęp (Gold Open Access) – publikacja jest od razu dostępna online, bez opłat dla czytelników;
   2. zielony dostęp (Green Open Access) – autor udostępnia wersję pracy (np. preprint lub AAM) w otwartym repozytorium.
4. Akceptowane są dowolne licencje Creative Commons lub inne otwarte licencje zgodne z zasadami otwartego dostępu, jednakże NCN zaleca stosowanie licencji CC BY 4.0.
5. Koszty APC są kwalifikowalne dla wszystkich trzech ścieżek i każdej licencji CC lub równoważnej. NCN nie rekomenduje ponoszenia kosztów APC w ramach ścieżki 2, w której wersja preprint lub AAM może być bezpłatnie udostępniona w repozytorium. Kierownicy projektów mogą pokrywać koszty publikowania w otwartym dostępie, również w czasopismach hybrydowych.
6. Wymaga się, by podstawowe zestawy danych badawczych powiązanych z publikacjami (zarówno w modelu otwartym, jak i zamkniętym) były:
   1. udokumentowane zgodnie z zasadami FAIR;
   2. udostępnione w otwartym repozytorium – preferowane są licencje CC0, CC BY 4.0 lub równoważne.

Dokumenty dotyczące nowego podejścia NCN do otwartego dostępu:

1. Zarządzenie dyrektora NCN nr 39/2025 z dnia 26 czerwca 2025 r. – polityka otwartego dostępu do publikacji powstałych w projektach, stażach, stypendiach, działaniach naukowych i komponentach badawczych; obowiązuje dla konkursów NCN ogłaszanych od września tego roku.
2. Pismo dyrektora NCN z dnia 26 czerwca 2025 r. – rozszerza nowe zasady na projekty już trwające.